محمد احصایی متولد سال ۱۳۱۸ خورشیدی در قزوین فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. او کارش را به صورت حرفه‌ای با مجله جوانان جمعیت شیر و خورشید پیشین آغاز کرد و سپس جذب سازمان کتاب‌های درسی شد و آنجا به صفحه بندی و سپس سرپرستی آتلیه گرافیک‌ مشغول شد. پس از مدتی به عنوان کارشناس کتاب‌های هنر سال سوم کارش را پی گرفت. تجربه‌هایی که در ادامه همکاری او با بنیاد هنری پارس و همراهی با چندین گرافیست سرشناس باعث شد که او به عنوان یک نقاش و خوشنویس به هنر گرافیک بیشتر نزدیک شود. چنانکه رفته رفته حضور او را در عرصه طراحی گرافیک و به ویژه حروف‌نگاری و بازی زیبایی‌شناسانه با حروف ایرانی و اسلامی بیشتر حس می‌شود تا در عرصه‌هایی چون نقاشی. به دلیل همین تجربه دامنه‌دار او در گرافیک، در راه‌اندازی رشته گرافیک در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران احصایی سهمی اساسی به عهده داشت.

احصائی ابداع‌کننده‌ی نقاشیخط ‌در ایران به‌شمار می‌رود. او نخستین کسی است که از حروف به عنوان وسیله‌ای برای بیان استفاده شخصی کرد. او که خوشنویسی توانا بود خود را از نقاشان سقاخانه به «سنت» و آنگاه «خط» و از همه مهمتر «خوشنویسی» نزدیک‌تر می‌دانست و دلیل آن را وفاداری به سنت‌های خوشنویسی و اتصال به شکل واقعی حروف می‌شمرد و رویکردش حرکت از خوشنویسی به سوی نقاشی بود و به استفاده از عناصر و آرایه‌های بصری و مفهومی نقاشی در خوشنویسی‌هایش می‌پرداخت.

کاری که این هنرمند چند سال بعد از نقاشان سقاخانه انجام داده بود و ابتدا با مخالفت و سپس با سیلی از تقلید خوشنویسان روبرو شده بود. همچنین او در کار نقاشیخط و ارائه و توسعه آن بیش از دیگران پایمردی کرده و تاکنون همچنان در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی خوش درخشیده است. احصایی از سال ۱۳۵۴ شروع به کشیدن تابلوهایی کرد که عمدتا با کلمه «الله» یا آیه «لااله‌الااالله» شکل می‌گیرد و به گفته خودش نوعی ذکر تصویری «الله» و نمودی از عرفان و تصوف اسلامی است. او تاکنون چند نوبت به این کارها، که به نام کارهای الله معروف است، پرداخته و در آخرین دستاورد رنگ را به کلی از میان برداشته تا در بی‌رنگی و بی‌اختیاری سفید روی سفید و سیاه با سیاه که هر دو تجلی از نور هستند طرحی نو درانداخته باشد. این شکل از کار او به «الفبای ازلی» نیز شهرت یافته است.

از دیگر آثار شاخص او می‌توان به طراحی نشانه‌نوشته‌های بنیاد نهج‌البلاغه، فرهنگسرای نیاوران، فرهنگستان هنر و سازمان کتاب‌های درسی، موزه‌ی گرافیک ایران و همچنین عنوان بسیاری از روزنامه‌های اخیر اشاره کرد. محمد احصایی در ده‌ها نمایشگاه انفرادی و گروهی قبل و بعد از انقلاب در ایران و کشورهای دیگر شرکت داشته که از جمله می‌توان به شرکت در نمایشگاه‌های سالانه بال (سوئیس)، نمایشگاه بولونیا (ایتالیا)، هانگجو (چین) و ایشیا سوسایتی در نیویورک (ایالات متحده) اشاره کرد. کار احصایی در عرصه طراحی گرافیک نمودی خوشنویسانه دارد و از پوستر گرفته تا نشانه نوشته‌های او، همه ابتدا در حروف و بازی‌های ساختاری و سنجیده با ترکیب حروف خلاصه می‌شود و در نهایت نقشی گرافیکی ایفا می‌کند.

نشانه‌نوشته‌ی بنیاد نهج‌البلاغه، ۱۳۶۱ و نشانه‌نوشته‌ی سازمان کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۴۹

به سبب آمیختن سنت با نوآوری مخاطبین ارتباط مطلوبی با آثار او پیدا میکنند و شاید این نکته‌ایست که باعث شده همواره چه درسال‌های قبل و چه بعد از انقلاب از کارهای او مورد توجه محافل هنری قرار گیرد. افزون بر اقبال رسمی، احصائی در عرصه‌ی فروش آثار هنری در داخل و خارج از کشور نیز رکورددار بوده است. در آوریل ۲۰۰۸، در حراج بین‌المللی هنر مدرن و معاصر کریستی دوبی، اثری از او به قیمت یک میلیون و یکصدوهشتاد هزار دلار به فروش رسید. در دوره‌های بعد فروش آثارش در حراج‌های ساتبیز و کریستی لندن، دوبی و دوحه به ترتیب ۶۵۰هزار و ۵۰۰هزار دلار به فروش رفت که رسانه‌های بین‌المللی به طور گسترده پوشش خبری دادند.

محمد احصایی همچنین آثار ارزشمندی به صورت نقش برجسته دارد. در این بخش از فعالیت هنری نیز عنصر اصلی کارهای او همچنان خوشنویسی و بازی خلاقانه با حروف است.معروفترین و محبوبترین آنها نقش برجسته تالار اجتماعات دانشکده الهیات دانشگاه تهران است که در سال ۱۳۵۶ آن را اجرا کرده‌است. اثری عظیم که در قالب حروف و بازی با حرکت و ترکیب کلمات به بازنمایی حسی شعر عطار در منطق‌الطیر و فراز و فرود سیمرغ پرداخته‌است.

اثر دیگری که احصایی در قالب نقش برجسته آفریده نمای سفارت ایران در ابوظبی است که آنجا نحوهٔ آفرینش هنری به‌کلی با تالار دانشکدهٔ الهیات در تهران فرق دارد و حروف تک رنگ بر زمینه‌ای به‌ظاهر کهنه و هندسی و انتزاعی آمده‌اند. حروفی که هنر خوشنویسی ما را در خطوطی چون ثلث و محقق، هم‌رخداد و مشترک با اعراب می‌کند و علاقهٔ آنها را نیز برمی‌انگیزد.